Vesting

“Je weet niet hoeveel tijd je hebt! Is dit dan wat je met die tijd wilt doen? Ruzie maken? Overspannen zijn? Ongelukkig zijn in je werk of in je relatie? Dit is geen generale repetitie voor het ‘echte leven’ dat straks begint. Dit is het.”

Waren de emotionele woorden van Jip Keijzer, die hij wel van de daken wilde schreeuwen, toen hij hoorde dat zijn lijf vol kanker zat. Hij was vierentwintig jaar.

"Sterf niet met me mee, doe er iets mee"

Deze woorden waren toentertijd genoeg voor David & Arjan om te stoppen met de dingen waarmee ze bezig waren en slechts één ding te gaan doen: het verhaal van Jip blijven vertellen. En dat deden ze. Aanvankelijk met het platform 365 Dagen Succesvol waarop ze lessen voor een leuker leven deelden. Het is hun missie om van Nederland het gelukkigste land van de wereld te maken. “Wanneer iedereen doet wat hem of haar echt goed doet, ontstaat er vrede voor iedereen.” Hoe meer mensen vrede in hun leven ervaren, hoe mooier de wereld is!

In de weekendbijlage van het AD hadden ze een wekelijkse column waarin een korte ‘beschouwing’ werd gegeven voor een gelukkiger leven. Nu doen ze dat met hun 365 Academy waar ze trainingen, programma’s en event’s over alle thema’s rondom persoonlijke groei maken.

Zinsneden uit de column die bij mij resoneerden, noteerde ik in mijn telefoon. Een ervan is: “schepen zijn het veiligst in de haven, maar daar zijn ze niet voor gebouwd.” De strekking van de column was dat als je wacht tot je er klaar voor bent, je de rest van je leven kunt blijven wachten.

We zitten onder een parasol op de Grote Markt in Gorinchem. Nederland gaat die zomerweek van 2020 gebukt onder een hittegolf. Nadat we de Lek bij Schoonhoven zijn overgestoken zijn we via de Alblasserwaard naar hier gereden door overwegend dunbevolkt, agrarisch gebied met weinig beschutting. We zijn nu wel even toe aan wat verkoeling.

In de fontein naast ons mag je helaas geen duik nemen, anders hadden we dat graag gedaan. We zijn er wel zo dicht mogelijk naast gaan zitten, zodat we af en toe wat van haar koelte meekrijgen via met de handen in het water spetterende kinderen. Vanuit onze terrasstoel kijken we uit op het oude stadhuis waarin thans Het Gorcums Museum gevestigd is. Daar wordt de geschiedenis van de stad getoond.

Daar wordt dus ook verteld dat vesting Gorinchem vanaf 1815 deel ging uitmaken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Ze werd onderdeel van een moderne verdedigingslinie die het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden moest beschermen. Vestingstad Gorinchem veranderde in een versterkt verdedigingswerk dat bedoeld was ons land te verdedigen tegen vijandelijke invallen. Want die waren er toen nog geregeld. In die tijd leefde men.

Het concept van een vestingstad raakte achterhaald met de komst van bommen die over grotere afstand geworpen konden worden en daarna met de komst van gevechtsvliegtuigen en lange afstandswapens.

De 21.000 kilometer lange Chinese Muur was een verdedigingslinie in het noorden van China die het Chinees Keizerrijk moest beschermen tegen vijandelijke nomadische ruitervolkeren. De geschiedenis heeft haar ingehaald. Ze is nu een bijzonder culturele bezienswaardigheid.

De 45,3 lange Berlijnse muur scheidde West- en Oost-Berlijn van 1961 tot 1989 en moest de leegloop van de DDR definitief tot een eind laten komen. Het werd een symbool van de Koude Oorlog, het IJzeren Gordijn en de Duitse tweedeling. Gelukkig viel ze in 1989 toen Michail Gorbatsjov president geworden was van de Sovjet-Unie en de wereld verblijdde met perestrojka en glasnost.

De muur van Trump was de informele naam voor de geplande versterking van de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten als maatregel tegen de illegale migratie vanuit Zuid-Amerika naar de Verenigde Staten. Gelukkig is er nu een andere president aan de macht.

Tijdens de tweede intifada in 2002 startte Israël echter met de bouw van een muur op de Westelijke Jordaanoever. De Israëliërs spreken van een veiligheidsmuur, gebouwd om de inval van Palestijnen te voorkomen. Palestijnen van hun kant noemen het een Apartheidsmuur waarmee Israël het territorium wil uitbreiden. Het lijkt een uitzichtloze strijd.

Aan de Middellandse Zee en volledig omring door Marokko liggen twee Spaanse enclaves, Ceuta genaamd. Het zijn twee semionafhankelijke stadjes die tot het Europees grondgebied behoren. Daarom zijn ze erg geliefd bij vluchtelingen. Na een bestorming van de grens in 2005 besloot de overheid een beschermingsmuur met wachttorens neer te zetten.

De muur tussen India en Bangladesh is met zijn 3.200 kilometer de langste grensmuur ter wereld. De aanleg van de grensbarrière kostte zeker 4 miljard dollar. Ze wordt bewaakt door de Border Security Force, met 220.000 mensen ook de grootste grensmacht ter wereld.

Een grensmuur scheidt Noord- en Zuid-Korea. De muur werd gebouwd in 1953 en vertoont nog steeds geen enkele barst. Een gedemilitariseerde zone die ongeveer vier kilometer breed is, scheidt beide aartsvijanden van elkaar. Aan weerszijden van die bufferzone staan de legers klaar om zich te verdedigen.

In 2016 startte Bulgarije met de bouw van een 30 kilometer lange muur aan de grens met Turkije. Een van de armste EU-landen hoopt zo illegale migranten uit onder meer Syrië te weren. Maar ook Griekenland is van plan een muur langs de Turkse grens te bouwen om de vluchtelingen tegen te houden.

In moordend tempo worden bij Johannesburg clustercomplexen gebouwd voor de Zuid-Afrikaanse middenklasse. Achter elektronische hekken hopen blank en zwart gelukkig te worden, in de illusie van veiligheid en een anoniem bestaan.

Muren worden pas afgebroken als het conflict of het probleem achter de muur wordt aangepakt. Als er luiken en deuren geopend worden. Muren zijn overbodig wanneer de bescherming niet meer werkt of wanneer men zich veilig weet.

Op het inter- en intramenselijke vlak gaat dit ook op. Mensen bouwen muren om zichzelf heen om zich tegen de buitenwereld te beschermen of, in zichzelf om zich af te sluiten voor het gevreesde eigen innerlijk. Dit gebeurt niet bewust maar ontstaat als een tactiek die op vroege momenten in het leven een gevoel van veiligheid gegeven heeft.

Het is een beschermingsmechanisme geworden dat eigenlijk als een automatisme wordt toegepast. Zelfs als het niet meer in het eigen voordeel is en tegenwerkt. Het wordt dan een schijnveiligheid.

Zelden stoppen mensen energie in het nemen van de opgeworpen muur van de ander. Mensen die een muur om zich heen hebben gebouwd, krijgen soms felle, heftige reacties of juist helemaal geen. De mens achter de muur voelt zich daardoor geraakt of gekwetst en niet gezien of erkend.

Het is onmogelijk om jezelf volledig te beschermen tegen de boze buitenwereld of de eerlijkheid van het eigen innerlijk.

Net als jij en ik, heeft ieder mens een aantal nare trekjes. Met deze minder leuke kanten van onszelf kunnen we mensen bedoeld en onbedoeld kwetsen. Vaak hebben we niet door hoe pijnlijk onze opmerking of ons gedrag voor de ander is. Het is de moeite waard om te leren omgaan met geraakt worden in je kwetsbaarheid.

De muren om ons heen hebben we zelf opgebouwd en dat betekent dat we ze ook zelf weer kunnen afbreken. Dat hoeft niet in een keer, je kunt niet opeens alle bescherming wegnemen. Want die hebben we nu eenmaal nodig. We kunnen ook beginnen met het openen van een luikje. Dan zien de mensen om ons heen een deel van ons achter die muur. En dat is al heel wat gastvrijer dan de blinde muur die er eerst was.

Wanneer we een glimp van de kwetsbaarheid van iemand zien, roept dit ander gedrag bij ons op. We worden nieuwsgierig naar de persoon achter de muur waarmee we oprecht contact willen maken en aan wie we oprechte aandacht willen geven. We willen mensen dan graag recht doen.

Ik laat meer van mijn eigen kwetsbaarheid zien en heb daarmee enkele van mijn muren omver geworpen. Ik nodig jullie uit om hetzelfde te doen. Ik denk dat het de wereld een betere plek maakt voor ons allemaal!