Ontmoeten

In de woonkeuken staat een lange rechthoekige houten tafel. De plaatsen links, in het midden en rechts zijn alle gedekt voor twee personen. De coronapandemie verplicht tot deze tafelschikking. Wij zijn als eersten beneden en gaan zitten aan de kant van de keuken.

De dochter en schoonzoon van de B&B eigenaren komen ook de keuken inlopen. De haren nog nat van het douchen. De man heeft het babydochtertje op de arm en brengt het drinkflesje melk op temperatuur in de magnetron. Wij hadden voor onze dochter nog een fleswarmer met warm water waarin de fles verwarmd werd.

De koffie wordt ingeschonken en het ei gekookt. Even na ons schuiven de twee andere koppels aan. Zo zijn we opeens met betrekkelijk veel mensen in één ruimte. Hier mag dat blijkbaar. Wij sputteren niet tegen. Het gaat redelijk volgens de coronaregels. Wat is het fijn om weer even onder mensen te kunnen zijn.

Mijn vrouw werkt in de jeugdgezondheidszorg en kon haar werk gewoon voortzetten met de noodzakelijke aanpassingen. Mijn zoon werkt in de buitenspeelse opvang en heeft gedurende de hele coronaperiode zijn werk kunnen blijven doen. Zij hadden geluk. Want het niet kunnen ontmoeten van anderen doet iets met een mens.

De gesprekken gaan natuurlijk over de vakantie. We blijken allemaal aan het fietsen te zijn, maar wij zijn de enige trekkers. We komen uit heel verschillende regio’s van het land. De mevrouw naast ons komt uit Midden-Limburg en is met haar man naar hier gekomen om in zijn geboortestreek te fietsen. Hij wil het haar graag laten zien. Ze vertellen dat ze het Groene Hart een aantrekkelijker streek vinden dan waar zij vandaan komen. Vandaag gaan ze naar Utrecht. De man heeft er op kamers gewoond.

De man en vrouw aan de andere kant van de tafel fietsen hier omdat de man vrachtwagenchauffeur is en heel regelmatig in deze buurt moet zijn voor werk. Hij kan de groene waterrijke polder enorm waarderen en wilde er graag eens doorheen fietsen met zijn vrouw.

Wij vertellen over onze trekkerstocht dwars door Nederland. We vertellen hoe het Jabikspaad ons op het idee bracht om een Nederlands traject van de route tussen de Friese Zee en Santiago de Compostella te gaan fietsen. We vertellen van de droom die Karel de Grote had. Het brengt ons met elkaar in gesprek over het geloof en de teruggang ervan in Nederland. Het verdwijnen van een geloofscultuur met riten en gebruiken die ons gevormd heeft. Het blijkt dat we allemaal weleens een kerk binnengaan tijdens vakanties. En allemaal steken we dan ook een kaarsje aan met gedachten aan onze dierbaren.

Ik heb deze ontmoetingen gemist. De laatste waren op basisschool Shri Krishna na het overlijden van mijn moeder. Terwijl ik aan het werk was in de teamkamer kwamen verschillende mensen even aan tafel zitten om te informeren hoe het met me ging. Wat was het fijn om oprechte aandacht te ontvangen. Er kwamen mooie gesprekken uit voort. De Hindi-leraar vertelde over het overlijden van zíjn moeder en het proces waar hij doorheen ging. Hij had het er zwaar mee terwijl hij zelf rouwbegeleider was volgens de Hindoe-traditie.

Een moeder van een leerlinge uit groep acht was werkzaam als vrijwilligster op school. Ze verzorgde leersteun aan leerlingen die wat extra aandacht nodig hebben. Ze vertelde hoe blij ze was dat ze dit mocht doen. Haar diploma van leerkracht in Suriname was hier niet geldig maar die achtergrond kwam nu toch heel goed van pas. Ze vertelde over de jarenlange grote zorgen die ze had gehad, vlak nadat ze met het jonge gezin naar Nederland waren gekomen. Hoe ze van de ene op de andere dag fulltime voor haar man moest gaan zorgen na een ernstige operatiefout. Hij was volledig van haar afhankelijk geworden. Nu hadden ze wat thuiszorg kunnen regelen en was zij een paar keer per week vrij om iets voor zichzelf te doen.

Een fijne ontmoeting heeft veel betekenis. Contact met elkaar, een fijn gesprek; het doet ons goed. We hebben het nodig om goed te kunnen functioneren. Want we zijn nu eenmaal sociale wezens.

‘Ontmoeten’ is maar een raar woord. Je bent geneigd te denken dat het verband houdt met ‘niet-moeten’. En dat het misschien iets met ‘ongedwongen samenzijn’ te maken heeft. Maar dat is niet zo. Ik pak het etymologisch woordenboekje er even bij dat ik begin jaren tachtig heb moeten aanschaffen voor de opleiding tot leraar basisonderwijs. Ik heb het zelden aangeraakt, maar nu komt het toch nog van pas.

 ‘Ont-‘ heeft verschillende betekenissen. Het kan ontkenning, verwijdering of tegenstelling betekenen. Oorspronkelijk werden met ont- werkwoorden gevormd die iets van een verwijdering, scheiding, ontneming of tegenstelling uitdrukken. 

‘Ont-‘ kan ook het begin van een handeling betekenen zoals bij ontdooien en ontbranden. Andere voorbeelden zijn: ontbijten, ontbloten, ontstaan, ontsteken, ontvangen en ontwaken.

‘Ontmoeten’ behoort tot de speciale gevallen en is afgeleid van een oud werkwoord moeten/gemoeten, dat ‘tegenkomen, treffen’ betekende en waarvan ook tegemoet(komen) is afgeleid; met het huidige moeten (‘dienen te’) heeft het niets te maken.

Ontmoeten is dus eigenlijk het beginnen tegen te komen of te treffen. Ik vind de betekenis mooier dan het woord zelf. Een ontmoeting tussen mensen kan zo mooi zijn en we kennen er allemaal voorbeelden van die ons goed deden. Een ontmoeting geeft een gevoel van genoegen.

In de katholieke traditie is de communie het onderdeel van de mis waarbij je een hostie krijgt. Door de communie zouden gelovigen via de hostie één met Christus worden. Ik heb dat nooit zo kunnen beleven. De pastoors van onze kerk gingen zelfs zo ver dat zij verkondigden dat de hostie letterlijk de gedaante van Jezus’ lichaam zou gaan aannemen.

De consecratie is de (mysterieuze) gebeurtenis in de eucharistie waardoor brood en wijn worden veranderd in het Lichaam en Bloed van Jezus Christus. 'Consecratie' komt van de Latijnse woorden com ('samen') en sacrum ('heilig'). Het Latijnse woord consecrare betekende oorspronkelijk 'heiligen' of 'wijden'.

Mijn geloof ging nooit zo ver. Het is voor mij een te orthodoxe geloofsopvatting. De paters van het passionistenklooster gaven het een symbolischer betekenis die mij veel meer aanstond.

Ik stond mezelf toe om 'ter communie gaan' te beleven als iets dat je samen met andere kerkgangers doet en dat daarom een soort verbindingsrite is. Na de communie is er een kort moment van stilte. Dat had veel meer betekenis voor mij. Het was een moment van stilte waarin ik mijn eigen bekommeringen in vertrouwen kon delen. Ik kon volledig open en eerlijk zijn en even stilstaan bij wat mij zorgen baarde of waar ik dankbaar voor was.

Ik vroeg me niet af met ‘wie of wat’ ik mijn zielenroerselen deelde. Ik voelde me op dat moment gewoon in verbinding staan met iets dat voor mij best vanzelfsprekend maar ook onnoembaar was.

Het is vandaag Witte Donderdag in de christelijke traditie. Na de mis wordt het altaar ontdaan van alle aankleding. Ook de kaarsen en bloemen worden verwijderd. Na de mis is er de gelegenheid om in stil gebed te gaan.

Ik heb het enkele keren gedaan. Ik herinner me vooral die keer dat het buiten stormde en ik met nog maar enkele mensen in de kerk aanwezig was. Ik heb zelfs nog even gewacht tot ik helemaal alleen was. Ik vond vooral dát een heel indrukwekkend moment.

We zeggen de andere gasten gedag en fietsen via Maarsseveen en Maarssen de Vecht, het Amsterdam Rijnkanaal en de A2 over. Het is hier druk en verstedelijkt. Voorbij Maarssen gaan we de polder weer in en pakken we de Midden Nederland route op om via Haarzuilens naar Woerden te gaan. Vanaf daar komen we langs de Oude Rijn te fietsen. We volgen de loop van de oude rivier die ooit de noordgrens van het Romeinse Rijk vomde tot aan Fort Wierickerschans.

Daar slaan we linksaf om via een leuk fietspad het spoor tussen Gouda en Woerden over te steken. We gaan onze eigen thuispolders in. Bij een van de laatste bewaakte spoorwegovergangetjes in ons land begint het hard te regenen. Op het erf van een kleine boerderij kunnen we even schuilen. We hebben helemaal geen gebed nodig om onze dankbaarheid voor dit gave moment te uiten. We zíjn het gewoon!